Mustafa Mümin Aksoy 1892 yılında İzmir'de dünyaya geldi. "Gavûr Mümin" lakabıyla da tanınan Türk asker ve casus. Osmanzade İbrahim Bey'in oğlu, eski İzmir Belediye Başkanı Hacı Hasan Bey'in yeğenidir.
Askerî kariyeri
1911 yılında Beylerbeyi Yedek Subay Okulundan mülâzım-ı sânî (teğmen) olarak mezun olduktan sonra Balkan Savaşı'na katılmış, Edirne ve Çatalca'da görev almıştır. Daha sonra Çanakkale Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi'nde görev aldı.
İzmir'in İşgali'nden önce 1920 yılına kadar İzmir Jandarma Alay Komutanlığı görevinde bulundu.
Yunan işgallerine karşı İzmir ve çevresinde örgütlenen Türk istihbarat teşkilatında görev aldı ve önemli faaliyetlerde bulundu.
Mustafa Mümin'in Kuvayımilliye lehinde istihbarat faaliyetleri yönettiği dönemde, dayısı Hacı Hasan Paşa işgalci Yunan yönetimiyle uyum içinde çalışmış, hatta bunun için maaşı beş kat arttırılmıştı. Dayısının da yardımıyla İzmir'de görevini sürdürmüş ve işgalci Yunan güçleri lehine çalışan Türk subayı gibi görünmüş, Yunan Yüksek Komiseri Steryadis ve İşgal Kuvvetleri Komutanı Zafirios'un güvenini kazanmış, dönemin Türk sosyal yaşamında yeri olmayan şapka takmıştır.
Bunlardan ötürü çevresinde kendisine Gâvur, Kirye ve Hain Mümin lakapları takılmıştır. Ancak o dönem İzmir halkı tarafından vatan haini olarak görülen Mustafa Mümin, tüm bunları Yunan İşgal Kuvvetleri Karargâhından aldığı istihbarat raporlarını Ankara Hükûmetine ulaştırmak için yapmıştır.
Teğmen Mustafa Mümin'in Büyük Taarruz öncesi Ankara Hükûmetine istihbarat topladığı Yunan Kuvvetleri tarafından anlaşılmış ve tutuklanarak Palamadi Cezaevi'ne gönderilmiştir. Mudanya Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Palya İstratona Cezaevi'ne, bir süre sonra da Lusiya Esir Kampı'na gönderilmiş, Türk Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasından sonra Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan esir mübadelesinin ardından Yunan Başkomutanı Nikolaos Trikupis'e karşılık 5 Nisan 1923 tarihinde Türkiye'ye dönmüştür.
Şehadeti
Soyadı Kanunu sonrası "Aksoy" soyadını alan Mustafa Mümin, nişanlısı Muhsine ile evlenemeden albay rütbesiyle tayin olduğu Hakkâri'ye giderken zatürreye yakalanmış, daha sonra vereme dönüşen hastalık sonucu 24 Ocak 1948'de hayatını kaybetmiştir. Mezarı Eski Balçova Mezarlığı'ndadır.
Jandarma Albay Mustafa Mümin Aksoy kabri
