HaberTürk'ten Esra Toptaş'ın haberine göre, 20. yüzyılın fırtına çocukları, büyük mücadelelerin sembol isimleri… Duvarlara asılan posterleriyle, alıntılar yapılan sözleriyle dünya çapında ikonlaşmış direniş liderleri…
Malcolm X, Che Guevara, FrantzFanon ya da SubcomandanteMarcos… 'Siyah deri beyaz maskeler’ diyerek yeryüzünün lanetlilerine maskelerini fırlatmalarını haykıran FrantzFanon, sömürgeciliğe karşı kurtuluş hareketlerinin en önemli esin kaynağı olurken Malcolm X de ırkçılığa karşı siyah isyanın kara bayrağını beyaz adamın ana vatanında göndere çekiyordu…
Motosikletiyle tüm Latin Amerika'yı dolaşan Arjantinli genç doktorun Sierra Maestra dağlarındaki rüzgarı dünyanın dört bir yanında 68 fırtınasına dönüşürken 1994 yılbaşında Chiapas'taki Zapatista ayaklanmasında yüzünde maskesi, ağzında piposuyla Subcomandante Marcos da Latin Amerika’nın kesik damarlarından fışkırıyordu.
21. yüzyılda, tam da bugünlerde Gazze’de çocuk ve kadın çığlıklarının arasından yeni bir ses yükseliyor. Adını bilmiyoruz… Yüzünü bilmiyoruz… Kendi yüzü yok, kendi adı yok sadece bir çift göz ve ses… Üstünde kamuflajı, yüzünde kırmızı kefiyesiyle kamera karşısına geçiyor, 'Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla' diyerek başlıyor konuşmasına İzzettin El Kassam Tugayları sözcüsü Ebu Ubeyde…
KOD ADI: EBU UBEYDE
İslam tarihinde çok önemli bir yeri olan Hz. Muhammed'in sahabelerinden ve cennetle müjdelenmiş on sahabeden biri, Ebu Ubeyde bin Cerrāh… Hz. Ömer’in halifeliğinde ordu komutanlığı yapmış Ebu Ubeyde bin Cerrah’ın İslam tarihinde yeri büyük… Kassam Tugayları sözcüsünün kod adının da Ebu Ubeyde bin Cerrah’tan geldiği düşüncesi, Ubeyde’nin kendi efsanesiyle birlikte yayılıyor. Tıpkı Malcolm’un Afrika’daki kayıp köklerine atfen Little olan soyadını ‘X’ olarak değiştirmesi, Ernesto Guevara’nın ‘Che’ olması ya da Rafael Guillen Vicente’nin ‘asıl komutan halktır ben ancak yardımcısı olabilirim’ diyerek Subcomandante (komutan yardımcısı) Marcos olması gibi…
GAZZE'Yİ KUŞATAN DUVARLARDAN AŞAN SES
Dikkat çekici ses tonuyla, sert bir üslupla, şehadet parmağını kaldırarak yaptığı konuşmalarda öyle ifadeler kullanıyor ki, Ebu Ubeyde efsanesi dilden dile yayılıyor.Dünyanın dört tarafında herkesin birbiriyle paylaştığı açıklama videoları, sözcü Ebu Ubeyde’yi Filistin’in İsrail’e karşı verdiği psikolojik savaşın komutanına dönüştürüyor. ‘Savaşın kalbinden sesleniyorum’ diyerek İsrail’e meydan okuyor ‘Bu bir zafer ya da şehadet cihadıdır’ diyor. Gazze’yi kuşatan duvarlardan aşan sesi, Ortadoğu’dan Afrika’ya, Avrupa’dan Latin Amerika’ya birçok coğrafyaya yayılıyor. Çocuklar yüzlerini kırmızı kefiyeyle kapatıp ‘Ben Ebu Ubeyde’yim videoları çekiyor, İsrail’in sarsılmaz destekçisi ABD’nin dışişleri bakanı Blinken’in geçiş güzergahında Ebu Ubeyde’nin posterleri dalgalanıyor…Ubeyde de tıpkı 20. Yüzyılın fırtına çocukları Malcolm X, Frantz Fanon, Che Guevara, Subcomandante Marcos gibi bir kişi, bir şahıs değil, bir kolektifin sesi. Bu anlamda ferdi bir kahraman değil o nedenle kendi yüzü yok, kendi adı yok sadece bir çift göz ve ses…
UBEYDE’NİN SÖZLERİNDEKİ STRATEJİK VURUŞLAR
Evet bir kolektifin sesi, adı üstünde sözcü. Cümleleri de ortak bir akılla planlanmış, stratejik vuruşlar içeriyor. Tıpkı İslam ülkelerinin Müslüman kitlelerini hedefleyen şu propaganda cümleleri gibi: “Savaşı ekranlardan izleyen Arap ve İslam dünyasına savaşın kalbinden sesleniyorum. Gazze’deki İslam’ın çocuklarını savunmak için harekete geçmenizi beklemiyoruz. Ordularınızı ve tanklarınızı Allah korusun hareket ettirmenizi beklemiyoruz. Kutsal mescitlerimiz için de gelmenizi beklemiyoruz. Siyonistler bütün sınırları ihlal ediyorlar ve saldırıyorlar. Mahallelerden çıkmak yasaklandı. Peygamber Efendimize (s.a.v) lanet edildiği için de öfkelenmeyin. Onun kalbinde miraca ve semaya giden bu yol için de gelmeyin. Bunları savunmanızı istemiyoruz. Hepsini kendimiz üstlendik. İşgali biz süpüreceğiz. Dinimizin ve toprağımızın onuru için savaşıyoruz. Sadece şunu soruyoruz: Sınır kapısında bekleyen yardımları hareket ettiremeyecek kadar mı acizsiniz.”
‘ONA ZAFER LAZIM’
Peki Ebu Ubeyde’den Filistin davasına damga vuracak bir ikon çıkar mı gerçekten? İşte bu soruyu, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç.Dr. Merve Seren’e sordum.
• Ebu Ubeyde bir kült olma yolunda mı?Doç. Dr. Merve Seren: Ebu Ubeyde, Hamas’ın yürüttüğü psikolojik harekatın lideri, sembolü durumunda. Her oluşum, kendi kült liderini yaratıyor. Ancak Ebu Ubeyde’nin gerçekten kültleşebilmesi için zafer kazanması gerekiyor. Bir şey yapması gerekiyor, devrim yapması, dönüşüm başlatması gerekiyor.
• Henüz yolun başında mı diyorsunuz?Doç. Dr. Merve Seren: Ebu Ubeyde psikolojik harekatın önemli bir parçası. İsrail savaşmaya devam ettiği için de kahramanlaşıyor. İsrail durduğu anda şöhretini kaybedebilir.
• Yani Malcolm X, Fanon, Che Guevara gibi ikonlaşamaz mı?Doç. Dr. Merve Seren: Bir sonuç elde ederse, bağımsızlık elde edebilirse ya da İsrail uluslararası bir ceza alırsa evet Ebu Ubeyde’den bir ikon doğar. Ama bunu söylemek için erken. Che Guevara ideolojikti. İdeolojiden kült yaratmak daha kolay ama din üzerinden yaratmak çok daha zor. Ne demek istiyorum? Şöyle; 2000’lerden itibaren batıyı hedef alan eylemler oldu. El Kaide, IŞID gibi terör örgütleri batıyı hedef aldı. Ancak bu terör örgütlerinin liderleri kültleşmiş birer lider olmadı. Onların özellikle kültleştirilmemesi adına batı tarafından farklı stratejiler devreye sokuldu. Mesela Usame Bin Ladin ya da El Bağdadi. Bu iki kişinin cesetlerini dahi ne yaptıklarını, yani Umman denizine atmış olabilirler ama sonuçta akıbetlerini bilmiyoruz. Burada şöyle bir şey karşımıza çıkıyor. Aslında onların kültleşmemesi için mezarları dahi olmadı. Elbette Filistin direnişi çok daha farklı bir durum olsa da işte Ebu Ubeyde’nin akıbeti de onun ne kadar kült olabileceğine dair somut doneler sunacak. Ebu Ubeyde topraklarını kazanırsa kült olabilir. Yani İsrail’in işgal ettiği toprakları geri kazanabilirse, yerinden edilen insanları tekrar geri döndürebilirse bir zafer kazanmış olabilir. Yani Malcolm X, Fanon, Che Guevara gibi ikonlaşamaz mı? Sorunuza daha da net yanıt verecek olursam; Ebu Ubeyde, kimliği olan birisi değil. Dolayısıyla elimizde somut veriler yok, kişiyi tanımıyoruz, detayları bilmiyoruz. Sizin verdiğiniz isimleri daha yakın, daha somut tanıyoruz ama Ubeyde şu an için çok soyut bir kavram olarak kalıyor. Ebu Ubeyde’yle ilgili daha somut verilere ulaştığımızda o da bireysel bazda kültleşebilir.
• Che ideolojikti ama din üzerinden kült yaratmak zor dediniz fakat Ebu Ubeyde'nin sözcüsü olduğu eksen sadece din referanslı bir direniş tanımına sığar mı? Mesela Taliban için Londra sokaklarında yüz binler yürümez ama Filistin için dünyanın dört bir yanı ayakta. Yani ulusal kurtuluşçuluk da bir ideoloji değil mi ve 70 yılı aşan Filistin Ulusal Kurtuluş mücadelesinin tarihi birikimini de arkasına almak Ebu Ubeyde için bir avantaj sağlıyor mu?Doç. Dr. Merve Seren: Aslında Ebu Ubeyde’nin içinde yer aldığı direnişin iki yönü var. Birincisi Filistin için direniş yapıyor, ikincisi de müslümanlar için. Onun iki davası var. Hem teritoryal olarak kazanılmış hakları hem de Müslümanların dünyada hak ettiği konumlara erişmesi üzerinden…
• Ebu Ubeyde’nin şöhreti kendi başarısı mı, İsrail’in başarısızlığı mı?Doç. Dr. Merve Seren: Ebu Ubeyde’nin şöhreti ve efsaneleşmeye başlaması, aslında İsrail’in istihbarat başarısızlığının da bir göstergesi. İstihbarat, kimlerin lider olabileceğini de çalışır. Ebu Ubeyde’nin popülaritesi İsrail’in istihbarat başarısızlığı olduğu kadar, aynı zamanda İslam dünyasının da başarısızlığıdır. Zira Ebu Ubeyde’nin çağrısı batıya değil, İslam dünyasına. Kullandığı dil, seçtiği ayetler, referansları, konuşma tarzı, Müslümanlara ve İslam dünyasındaki aktörlere hitap ediyor. Bu nedenle ikon olabilmesi daha ziyade Müslüman dünyası sınırları içindedir.Tabii ki diğer yandan Hamas’ın siber yetenekleri de kuvvetli. Dünyadan da bu konuda Hamas’a destek var. Hamas’ı destekleyen ülkelerin yanında bağımsız kişiler de siber destek vermeye başladı. Şunu da söylemek gerekli ki 7 Ekim’deki Aksa Tufanı yapılırken Hamas eş zamanlı olarak siber saldırı da düzenlemişti.
• O zaman Hamas ve İsrail bu alanda da savaşıyor. Nasıl bir savaş bu?Doç. Dr. Merve Seren: Hamas’ın Ebu Ubeyde’yi kültleştirmek için psikolojik harekatın bir unsuru olarak geleneksel ve geleneksel olmayan bütün iletişim araçlarını yaygın ve yoğun bir düzeyde kullandığını görüyoruz. Hamas bunu bir yere kadar sürdürmeye çalışıyor. Ancak burada bir unsur var. İsrail gibi çok uzun zamandır psikolojik harekatta medyadaki bütün araçları geleneksel ve geleneksel olmayan araçları çok yaygın bir şekilde kullanan bir İsrail var. Dolayısıyla bir taraf kültleştirmeye çalışırken diğer taraf da yıkıma uğratıyor. Düşünün ki İsrail bu kadar medyayı, sinemayı, gazeteleri yaygın kullanıyor. Bakalım İsrail’in bundan sonraki stratejisi ne olacak onu görmemiz lazım.
