Sevgili Okuyucularım;

Sevgiye, gayrete, makama veya hayra hiç itibar edilmez mi? Genelde itibar edilir ama yine de bazı durumlarda bunun bazı istisnaları olmalıdır değil mi? İşte Muhyiddin İbnü’l-Arabî, bizim için kafa yormuş ve bizlere bu hususlarda bazen dikkatli olmamızı gerektiğini telkin eden önemli tavsiyelerde bulunmaktadır:

Hangi Sevgiye İtibar Edilmez?

Kapsayıcı olmayan sevgiye itibar edilmez. Bir sevgi, kişinin, sevgilinin iradesini kendi iradesine tercih etmesini sağlamıyorsa, buna itibar edilmez. Bir sevgi, kişinin tabiatı gereği hoşlanmadığı bir şeyden, sevgili hoşlanıyor diye lezzet almasına sebep olmuyorsa, bu sevgiye itibar edilmez. Bir sevgi, kişinin kalbinde sevgiliye ihsan etme duygusunu uyandırmıyorsa, ona itibar edilmez. Bir sevginin sebebi biliniyorsa ve bu sonu gelen sebeplerden biriyse, bu sevgiye itibar edilmez. Örneğin sebep güzellik ise, güzelliğin bir sonu vardır. Sonu olmayan bir sebebe bağlı olan sevgiye itibar edilir.

Hangi Gayrete İtibar Edilmez?

Allah’a karşı meydana gelen gayrete itibar edilmez. Çünkü bu cehalettir, marifetin olmayışıdır. Allah için sarf edilen gayrete itibar edilir. Çünkü bu takva ve tevekkül içinde marifetin varlığına işarettir. Genelleşmeyen, kendin hakkında verdiğin hükmün aynısını başkaları için de vermeni sağlamayan gayrete itibar edilmez. Kendin için istediğini başkalarına da istemesini öğreten ve uygulattıran gayrete itibar edilir.

Hangi Makama İtibar Edilmez?

Hakkın devamlı surette yaratıcı olduğunu sana göstermeyen makama/insana/ilme itibar etme. Bir şarta bağlı olan bir makam, gerçekleştiği zaman şartıda gerçekleşmiyorsa, ona itibar edilmez. Bir makamın özelliği adalet dağıtmak ise ve bu makamda adalet yoksa ona itibar edilmez. Adaletin olduğu her makama, her devlete hem güvenilir, hem de itibar edilir. Hakkın güzelliğini, gönül okşayıcılığını ortadan kaldıran makama/heybete/insana itibar edilmez.

Hangi Hayra İtibar Edilmez?

Hayırda haset, hırs ve kıskançlık varsa, buna itibar edilmez ki insan tabiatı başka alanlarda da hasedi, hırsı ve kıskançlığı alışkanlık hâline getirmesin. Hayırda imrenme varsa, buna itibar edilir ta ki insan tabiatı imrenmeyi alışkanlık hâle getirerek, sağlıklı dayanışma içinde sürdürebilir toplumsal refah sağlanabilsin.

Hangi Yolculuğa ve Yolcuya İtibar Edilmez?

Manevî ve ilmî yolculuk, Allah ile veya O’nun içinde yahut O’ndan ya da O’na yönelik ise, itibar edilmez. Ama bunların tümü ile birden olursa itibar edilir. Azıksız yolcunun peşinden gidilmez, ona itibar edilmez. Manevî ve ilmî yönden donanımlı yolcunun peşinden gidilir, ona itibar edilir.

Hangi Hakka İtibar Edilmez?

Kalpteki Hakkın varlığına itibar edilmez. Çünkü “Sizin yanınızdaki tükenir.” (Nahl: 96). Zorluk anında Hakkı bulmaya itibar edilmez. Çünkü bu bir hâldir, hâle de itibar edilmez. Bir kimse Hakkı zorluk zamanından başka bir zamanda bulursa, buna itibar edilir.

Hangi Cömertliğe İtibar Edilmez?

Ölçüsüz ve gösterişe dayanan cömertliğe itibar edilmez. Allah rızasına dayanan riyasız ve ölçülü cömertliğe itibar edilir. Riyasız cömertliğe yol açmayan refah, özgürlük veya inanç, ne varsa ona itibar edilmez.

Hangi Duygulara İtibar Edilmez?

Kişiye Cennete girme duygusunu kesin olarak aşılayan hiçbir hâle, keşfe veya bilgiye itibar edilmeyeceği gibi Cehenneme gireceği duygusu veren her duruma da itibar edilmez.

Hangi Rüyaya İtibar Edilmez?

Rüyaya vahiy eşlik etmiyorsa, ona itibar edilmez. Şayet rüya ilahî müjde veya uyarı vermiyorsa, ona itibar edilmez. Sadık rüyalara itibar edilir.

Hangi Sırra İtibar Edilmez?

Doğurmayan, sonuç vermeyen, hakikati göstermeyen sırra itibar edilmez

Hangi Zanna İtibar Edilmez?

Suizanna ve aslı bilinmeyen hiçbir şeye itibar edilmez. Hüsnü zanna itibar edilir.

Hangi Tövbeye İtibar Edilmez?

Sadece bazı günahlardan tövbe etmeye itibar edilmez.

Hangi Güvene İtibar Edilmez?

İlâhî aşktan yani Allah sevgisinden kaynaklanmayan güvene itibar edilmez.