Coğrafi bilgi sistemleri nedir? Coğrafi bilgi sistemlerinin özellikleri nedir? Coğrafi bilgi sistemlerinin tarihçesi nedir? Coğrafi bilgi sistemleri nerelerde kullanılır?
Coğrafi bilgi sistemleri nedir?
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), yeryüzüne ait bilgileri belirli bir amaca yönelik olarak toplama, bilgisayar ortamında depolama, güncelleştirme, kontrol etme, analiz etme ve görüntüleme gibi işlemlere olanak sağlayan bir karar destek sistemidir.
CBS, genel bir kavram olup; çeşitli kullanım alanlarına ve tematik konulara yönelik olarak geliştirilen CBS uygulamaları vardır. Bu CBS uygulamaları, Kent Bilgi Sistemi, Orman Bilgi Sistemi, Karayolları Bilgi Sistemi, Arazi Bilgi Sistemi, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS), Lojistik Bilgi Sistemi, İç Güvenlik Bilgi Sistemi, Araç İzleme Bilgi Sistemi, Trafik Bilgi Sistemi, Kampüs Bilgi Sistemi, Deprem Bilgi Sistemi, Harita Bilgi Sistemi, vb. şekilde adlandırılırlar.
CBS, kavramsal bir sınıflamada hiyerarşik olarak öncelikle Sistem, sonra Bilgi Sistemi kategorisi altında yer alır. İşlevsel bir sınıflamada ise CBS, öncelikle Teknoloji, sonra Bilgi Teknolojisi altında yer alır.
Coğrafi bilgi sistemi, coğrafya, haritacılık ve bilgisayar bilimleri ile ilgili bir teknoloji olup Coğrafi Veri Altyapısı bileşenlerinden Bilgi Teknolojileri kapsamında yer alır.Görsel tabanlı verilerin işlenip amaca uygun kullanılmasında olanak sağlar.
Coğrafi bilgi sistemlerinin tarihçesi nedir?
CBS alanında yapılmış uygulamaların ve CBS başlangıcının ilk olarak, 1832 yılında Charles Picquet’in Paris’in 48 ilçesinde kolera salgınını haritalaması, ardından 1854 yılında İngiliz Doktor John Snow’un Londra’da kolera nedeniyle artan ölümleri göstermek için aynı prensipte harita oluşturarak mekansal olarak salgının kaynağını tespit edip sorunun önüne geçmesi şeklinde yer almaktadır.
CBS kavramı ilk kez 1960’lı yılların başında tanıtılıp ilerleyen yıllarda yeni bir disiplin olarak araştırıldı ve geliştirildi. Roger Tomlinson doğal kaynakların yönetilebilir envanterinin oluşturulması için Kanada hükümeti tarafından görevlendirdi.
Kanada’nın tüm doğal kaynak verilerini birleştirebilmek için bilgisayar kullanmayı düşünüyordu ve Kanada’nın ulusal arazi kullanım yönetim programına başlamasını sağlayan, büyük boyutlardaki veriyi depolayıp işleyebilmek için otomatik bilgi işlem sistemini yarattı.
Bu sistemi CBS olarak adlandırdı. Roger Tomlinson’ın Kanada Coğrafi Bilgi Sistemleri’ni başlatmak, planlamak ve geliştirmek için yaptığı çalışmalar 1963’te ilk bilgisayarlı CBS ile sonuçlandı.
Bu süreci 80’lerin başından itibaren piyasaya sürülen ticari masaüstü yazılımları izledi. Günümüzde ise özellikle bilgisayar teknolojisinde yaşanan gelişmelere bağlı olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri’nde web ve mobil platformlarda da büyük gelişmeler olmuştur. CBS Türkiye pazarında 1990’lı yıllarda özellikle Windows 95 sonrası masaüstü CBS programlarıyla yaygınlaşmıştır. 2000 yılı sonrasında kurumsal CBS sistemleri yayılmaya başlanmıştır.
